Cây hoa bạc hà Đồng Văn

Cây hoa bạc hà Đồng Văn là loài cây dại mọc hoang dại trong tự nhiên. Trên thế giới, cao nguyên đá Đồng Văn là nơi duy nhất loại cây này sinh sống. Cây mọc vào tháng 7, ra hoa từ tháng 10-12 dương lịch. Hoa bạc hà Đồng Văn có màu tím ngắt, là thức ăn quý giá cho ong để có mật ong bạc hà.

Mật ong bạc hà – Đặc sản nổi tiếng cao nguyên đá Đồng Văn

Mật ong bạc hà là một đặc sản nổi tiếng của Hà Giang. Sở dĩ vì sao mật ong có tên như vậy? Bởi vì xuất phát từ thức ăn của ong là cây bạc hà dại mọc trên cao nguyên đá, nên chúng được gọi là mật ong bạc hà. Mật ong bạc hà Hà Giang có màu sắc rất đẹp, mùi thơm nhẹ, ăn rất thanh ngọt. Qua các kết quả phân tích, người ta thấy tỉ lệ dinh dưỡng và các vitamin của mật ong bạc hà cao hơn các loại mật ong nguyên chất khác. Ngày nay, mật ong bạc hà đã dần trờ thành một đặc sản không thể thiếu để mang về mỗi khi tới du lịch Hà Giang.

Cây hoa bạc hà Đồng Văn – Thức ăn quý báu để nuôi ong

Cứ vào thời gian khoảng tháng 7, khi những cây ngô cuối cùng được thu hoạch trên triền núi đá tai mèo. Người ta lại thấy những thảm cây bạc hà dại bắt đầu mọc. Hoa bạc hà Đồng Văn dạng thân thảo chi kinh giới Elsholtziae, tên tiếng Anh Elsholtzia grass. Thân cây tròn hoặc hơi vuông, cao 50 – 100 cm, cây mọc thành từng bụi.

Vào mùa cây phát triển, khi bạn lên cao nguyên đá Đồng Văn thì rất dễ gặp cây này. Cây mọc ở ven đường đi, ruộng ngô, vách núi, bất kỳ chỗ nào có đất là chúng cũng mọc được. Cây phát triển hoàn toàn trong tự nhiên.

Thời kỳ cây bắt đầu ra hoa là cuối tháng 10 dương lịch. Khi thời tiết trên cao nguyên đá bắt đầu se lạnh, thì cũng là lúc những ruộng đá tai mèo bắt đầu tím ngắt. Trong những tia nắng cuối thu, hoa bạc hà nhẹ nhàng đưa hương quyến rũ, thu hút loài ong mật cần mẫn làm nên những giọt mật độc nhất, vô nhị.

Hoa bạc hà khá là “đỏng đảnh”

• Nếu thời tiết nóng quá, hoa sẽ nở rộ sớm. Nhưng điều đặc biệt, hoa không hề tiết mật để ong đến hút mật.
• Nếu thời tiết không có mưa, lượng mưa ít. Thì cây phát triển cằn cỗi, hoa nở nhỏ, không đảm bảo chất lượng.
• Nếu thơi tiết lạnh quá, thì cây sẽ không thể phát triển được. Có nhiều năm, nhiệt độ dưới 5 độ, sương muối liên tục. Cây bạc hà và ong nuôi đều bị chết lụi hết. Thời tiết như thế này, người nuôi ong coi như là “vỡ nợ”.
• Theo kinh nghiệm, thời tiết để cây bạc hà dại phát triển tốt nhất từ 8-20 độ C. Đây là nhiệt độ lý tưởng để cây phát triển. Năm nào, với lượng mưa vừa đủ, những bông hoa bạc dại nở to, tím ngắt. Trong quãng thời gian từ 10/11 – 15/12 dương lịch, đây là lúc hoa bạc hà nở rộ nhất. Đây cũng chính là lúc mật ong bạc hà tinh khiết nhất, ngon nhất. Loại mật ong bạc hà đặc biệt này khối lượng không có nhiều, giá thường cao hơn giá mặt bằng. 

Cây hoa bạc hà Đồng Văn mọc hoang dại nên phụ thuộc 100% vào thời tiết tự nhiên.

Cây hoa bạc hà Đồng Văn có nhân giống được không?

Nhận thấy tiềm năng giá trị kinh tế của mật ong bạc hà mang lại cho bà con. Năm 2017, chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật của tỉnh Hà Giang đã nghiên cứu thành công quy trình chăm sóc cây bạc hà Đồng Văn. Ước tính tới năm 2020, diện tích cây bạc hà trong tự nhiên và gieo trồng đạt 5.500 ha.

Hiện nay, giá bán mật ong bạc hà cao hơn các loại mật ong khác. Nên đã có nhiều người nuôi ong ở các tỉnh có hỏi chúng tôi: “cây hoa bạc hà Đồng Văn có trồng được ở các tỉnh không?”. Tôi xin trả lời: Hiện nay, cây bạc hà Đồng Văn chưa được trồng ở bất cứ tỉnh nào ngoài Hà Giang. Đã có nhiều đợt di cư để thí điểm, nhưng đều chưa đem lại kết quả như mong muốn.

Cây bạc hà Đồng Văn có phải cây bạc hà thông thường không?

Chắc chúng ta, đa phần đã biết cây bạc hà thông thường. Cây bạc hà dưới xuôi có mùi đặc trưng, ăn vào tê tê, the mát. Cây bạc hà này thường được trồng làm thực phẩm hoặc dược liệu.

Cây bạc hà Đồng Văn là cây dại, mọc trong tự nhiên. Cây chỉ mọc tại cao nguyên đá Đồng Văn. Cây không có mùi đặc trưng của bạc hà. Vì vậy, bạn cần phân biệt rõ điều này để tránh mua phải mật ong bạc hà giả nhé.

Chigia – CEO and Founder matongbacha.com